Arazi tespiti
En önemli ve öncelikli yapılacak iş arazi seçimidir. Zira lavanta çok yıllık bir bitki olduğundan ve dikildiği arazide en az 15 yıl kalacağından bu duruma uygun bir yer belirlenmelidir. Ayrıca Lavantanın yetişme şartlarına uygun bir toprak yapısına ve iklime sahip olmalıdır. Lavantanın toprak ihtiyacı ve iklim koşulları hakkında daha detaylı bilgi edinmek için Lavanta Tarımı sayfamıza bakabilirsiniz.
Tespit edilen arazinin toprak analizinin yaptırılması
Arazinizi belirledikten sonra mutlaka yapmanız gereken şey toprak numuneleri alarak analize yollamanızdır. Bu size toprağınızın genel yapısı hakkında ve barındırdığı bitki besin maddeleri hakkında fikir verecektir. Şayet analiz talebinizde lavanta yetiştireceğinizi ve buna yönelik tavsiye istediğinizi belirtirseniz hangi takviyelere ihtiyaç duyduğunuzu laboratuvar sonuçlarının tavsiyeler kısmında ilgili kurum size sunacaktır. Bulunduğunuz il dâhilinde ziraat fakültesi varsa analizinizi orada, yoksa Ankara’daki “Toprak, Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde, Gübretaş’ın İzmir, İskenderun, İzmit Laboratuvarlarında veya pek çok özel analiz laboratuvarlarında yaptırabilirsiniz. Analizlerin, Tarım bakanlığının laboratuvarlarında 1 aydan uzun sürede tamamlandığını da söyleyelim.
Doğru lavanta türünün seçilmesi
En kritik ve önemli konu aslında bu. Lavanta çok fazla tür ve alt türü olan bir bitkidir. Endüstriyel anlamda, katma değerli ürün olarak yetiştirilen türleri ise Saf Lavanta olarak bilinen Lavandula Angustifoila türünün alt türleri ve Melez Lavanta olarak bilinen Lavandula Intermedia türünün alt türleridir. Angustifolia gerçek tıbbi bitkidir. Yağı da tohumu da tıp dahil her alanda kullanılır ve tercih edilir. Intermedia türü ise sadece temizlik malzemelerinde koku amaçlı, kurutulmuş buket ve tohumları da koku ve görüntü amaçlı kullanılır. Bizim tavsiyemiz Lavandula Angustifolia türüne ait alt türlerin tercih edilmesidir. Bu konu ile ilgili olarak detaylı bilgi için Hangi Lavanta Türü yazımıza mutlaka bakmanızı öneriyoruz.
Fidelerin sipariş edilmesi
Hangi fideyi dikeceğinize karar verdikten sonraki aşama fide siparişidir. Şunu bilmeniz gerekir ki, lavanta fidelerinin üretim süreci yaklaşık 8 ay sürmektedir. Ocak ayında alınan çelikler Mart sonu gibi köklendirme ortamına dikilir ve Kasım ayına kadar orada köklendirilir. Fide almak için geç kalırsanız, köklendirilen fideler önceden satılmış olabileceğinden, yaptığınız tüm hazırlıklar boşa çıkabilir veya kaliteli olmayan fideleri almak zorunda kalabilirsiniz. Bu sebeple sizin de siparişinizi makul süre içinde, sözleşmeye bağlayarak tamamlamanız en doğrusu olacaktır. Fide siparişi için Bize Ulaşın
Arazinin dikim öncesi işlenmesi ve hazırlanması
Dikim yapacağınızın arazinin toprak yapısı ve eğimine bağlı olarak önce kaba sürüm yapılarak mevcut toprak üstü örtünün temizlenmesi gerekir. Daha sonra ince bir sürümle inceltilmeli, diskaro, freze veya kültivatör gibi ince toprak işleme makineleriyle toprak iyice inceltilmeli ve yumuşatılmalıdır. Bu konuda Lavanta Tarımı sayfamızdan daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Dikim yönteminin belirlenmesi ve programlaması
Dikimin nasıl yapılacağı konusu, arazinin büyüklüğü ve yapısı ile doğrudan ilgilidir. 10 dekarın üzerindeki arazilerde makineli dikim öneriyoruz. Makineyle dikim hem zamandan tasarruf sağlar hem de fire oranını çok aza indirir. Eğer dikim makineyle yapılacaksa yukarıda bahsettiğimiz toprak hazırlığı dışında ilave bir işleme ihtiyaç duyulmaz. Şayet araziniz 10 dekarın altındaysa el ile dikim tercih edebilirsiniz. Bu dikim şekli zaman alacağından, fidelerin elinize ulaşmasından dikileceği ana kadar, köklerinin zarar görmemesi için geçici olarak toprağa gömülmesine ihtiyaç duyabilirsiniz. Her hâlükârda fideler uyku durumunda kökleri açık halde yeterince soğuk ise 15-20 gün civarında zarar görmeden dayanabilir.
Fide dikim işlemleri
Fide dikimi, arazinin büyüklüğü ve eğimine, hasat tekniğine göre muhtelif mesafelerle yapılır. Eğer arazi küçük ise bu durumda elle hasat tercih edilecektir. Elle hasat yapılacağı durumda sıra arası mesafenin en az 120 cm arası olması uygundur. Daha dar olduğunda çapa makineleri ile çapalama zorluğu oluşmaktadır ve elle çapa gerekmektedir. Şayet arazi 10 dekarın üzerinde ise bu durumda çapalamanın kolaylık bakımından traktörle yapılabilmesi açısından 140-150 cm sıra arası mesafe bırakılabilir. Sıra üzeri mesafeler 35-50 cm olması uygundur. Fideler, kökleri kıvırılmayacak şekilde ve dışarıda kalmayacak şekilde toprağa gömülmeli, etrafına iyice bastırılmalı ve mutlaka can suyu verilmelidir. Bu konudaki hizmetlerimiz için Ürün ve Hizmetler sayfamıza bakabilirsiniz.
1. Yıl işleri
İlk yıl bitkiler uyandıktan sonra, yağmurların durumuna bağlı olarak, gerektiğinde, imkânlar dâhilinde sulanmasında fayda vardır. Özellikle yapraktan sıvı solucan gübresi verilmesi bitkileri hem kuvvetlendirecek hem de büyütecektir. Yabani ot mücadelesi ilk iki yılın en önemli işidir. İyi bir gelişme ve büyüme için bitkinin etrafındaki yabani otlar çapalanmalıdır. Şayet arazide malç uygulanırsa bu durumda çapalama ihtiyacı da olmayacaktır. Lavanta ilk yılında çok fazla bir büyüme göstermez. Az da olsa çiçeklense de küçük arazilerde toplanan çiçekli saplar çok az olacağından hediyelik olarak değerlendirilebilir.
2. Yıl işleri
İkinci yılında da lavantaların bakım ihtiyacı ilk yıldakiyle aynıdır. İlave olarak bu yıldan itibaren lavantaların budanması gerekir. Budama hem bitkinin gençleşmesi için hem de şeklinin düzgün olması için gerekli bir işlemdir. Hasattan sonra Ağustos ayının sonlarına doğru bitkide az da olsa tekrar çiçekler oluşmaya başlayacaktır. Bu çiçeklerle birlikte bitkiler, Eylül ayının ortalarından itibaren, kahverengi kalın dalların yeşil ince dallara dönüştüğü noktadan itibaren 5-6 cm yukarıdan olacak şekilde kesilerek budanmalıdır. Budamanın biraz daha aşağıdan olması bitkiye zarar vermez. Ancak kalın ve odunsu dalları kesememeye özen gösterilmelidir. Şayet bu yıldan itibaren budama yapılmazsa, bitkinin dalları daha fazla kalınlaşarak odunsu bir hal alacak ve verimi azalacaktır. Budama ve çapalama dışında başka bir işleme gerek yoktur. Bu yılda çiçeklenme biraz daha artar. Yağ kalitesini öğrenmek adına toplanan çiçekler analiz için yağ üretiminde kullanılabilir.
3. Yıl ve sonraki yıllar işleri
Normal şartlarda ve iyi bakımla lavanta bu yıldan itibaren tam verim haline geçer. Budama asıl bu yıldan itibaren daha da önemli hale gelecektir. Budama ile bitkiler çap ve boy olarak küçülse de, genç kalmasını sağlamak bakımından bu çok gerekli bir bakım faaliyetidir. Bitkiler artık etrafında yabani ot barındırmaz. Dolayısıyla çapa ihtiyacı da büyük ölçüde azalır. Hasat bu yıldan itibaren artık ekonomik hal alır. Toplanan mahsul distilasyona alınarak yağ elde edilir. Daha geniş bilgi için Lavanta Tarımı sayfamıza bakabilirsiniz.
Yağ elde etme ve diğer ürünler
Lavantanın en önemli ürünü uçucu yağıdır. Eğer oluşturduğunuz lavanta tarlası 10 dekarın üzerinde ise, küçük de olsa bir distilasyon makinesi almak uygun olacaktır. Distilasyon makineleri çok değişik kapasitelerde üretildiğinden en uygun makineyi bulmak zor olmayacaktır. Bunun yanında lavanta çok iyi bir arıcılık bitkisidir. İlk yıldan itibaren hem döllenme için hem de bal elde etmek için tarlaya arı kovanları konmalıdır. Lavanta balının ekonomik getirisi çok yüksektir. Bunlar ve diğer ürünler ile ilgili daha geniş bilgi için Lavanta Ekonomisi sayfamıza bakabilirsiniz.
