Lavanta Bitkisi

Lavantanın bilinen varlığı antik çağlara kadar uzanır. Binlerce yıldır lavanta, hem dini bir figür olarak kullanılmanın yanında, aynı zamanda hem de hoş kokusu ve harika rengi nedeniyle bir kozmetik ve güzellik unsuru halini almış, diğer yandan da kadim tıpta vazgeçilmez bir şifa kaynağı olmuştur. Lavanta yağı, başta yanık tedavisi olmak üzere, uyku bozukluklarında, ruhsal sorunların, kaygı ve depresyonun hafifletilmesinde kullanılırken, yağı ile hazırlanan buhar banyosunun solunumu rahatlatıcı olarak ve demans hastalarına yardımcı olarak kullanılmıştır.

Yaprak ve çiçeklerinden hazırlanan çaylar, iştah açıcı, sindirim problemlerini hafifletici olarak kullanılmaktadır.

Aromaterapi uygulamalarında da vazgeçilmez bir yardımcı olan lavanta yağı, hem kokusu hem içerdiği bileşenler sayesinde, rahatlatıcı ve tedavi edici olarak kullanılmaktadır.

Lavanta, içerdiği bazı özel bileşenlerden dolayı, pek çok zararlı böceğe karşı koruyucu bir özellik ihtiva eder. Özellikle tütsü olarak kullanıldığında sivrisinekleri uzak tutar. Kurutulmuş çiçeklerinin keselere konularak, elbise dolarlarında ve sandıklarda güvelenmeye karşı kullanımı Anadolu’da çok yaygın bir uygulamadır. Ayrıca organik tarımda da lavanta hidrosolü (lavanta damıtma suyu) haşerelere karşı kullanılan mükemmel bir koruyucudur.

Temizlik ve kozmetik alanlarında da son derece yaygın olarak kullanılan lavanta yağı, sahip olduğu eşsiz ve zarif koku nedeniyle, sabun, deterjan, parfüm, kokulu kumaş, krem gibi ürünlerin içeriğinde kendine çokça yer bulmaktadır. Gıda takviyesi olarak da ekstre ve ekstraktları hazırlanan lavanta pek çok sağlık sorunlarında yardımcı olarak kullanılmaktadır. Tüm bu özellikleri ile, sağlık, güzellik, endüstri, tarım alanlarında binlerce yıldır her zaman var olagelmiş olan bu kadim bitki, mükemmel zerafeti ve kokusuyla insanları mest ederken, taşıdığı yüksek ekonomik değeri ile de tarımsal olarak cazip bir ürün halini almıştır.

Dünya genelinde, bilinen, çoğu Akdeniz orijinli olan 39 kadar lavanta türü bulunmaktadır. Dünyada ticari değeri yüksek olan üç önemli lavanta türü vardır. Bunlar, lavander (Lavandula angustifolia Mill. = L. officinalis L. = L. vera ), lavandin (Lavandula intermedia Emeric ex Loisel. = L. hybrida L.) ve spike lavander (Lavandula spica = L. latifolia Medik.)’dir. İngiliz lavantası olarak adlandırılan lavander çeşitlerinin uçucu yağ kalitesi, melez lavanta olarak adlandırılan lavandin çeşitlerinin ise uçucu yağ verimi daha yüksektir. Bu üç önemli tür dışında Lavandula dentata (Fransız lavantası), Lavandula stoechas L. (İspanya lavantası), Lavandula latifolia Medik. (geniş yapraklı lavanta), Lavandula multifida (eğreltiotu yapraklı lavanta), Lavandula canariensis (Kanarya adaları lavantası), Lavandula lanata (yünlü lavanta), Lavandula heterophylla ve L.x allardii (L. dentata x L. latifolia Medik.) gibi daha çok süs bitkisi ve kesme çiçek olarak yetiştirilen türler de vardır. Lavandula cinsine ait ülkemiz florasında kendi kendine doğal olarak sadece L. stoechas türü bulunur. L. stoechas L. ülkemizde halk arasında karabaş otu, gargan otu ya da keşiş otu olarak bilinir.